-
هر یک از ژن‌های بررسی شده در آزمایش
Single Gene در ارتباط با یک سرطان وراثتی
خاص با احتمال خطر بالا می‌باشند. -
استفاده از جدیدترین نسل دستگاه‌های Sanger Sequencing
برای توالی‌یابی اگزون‌های هر ژن با دقت بسیار بالا -
تفسیر جهش‌های یافت شده با بهره‌گیری از جدیدترین
یافته‌های علم ژنتیک در خصوص ژن‌های مورد بررسی
آزمایش Single Gene
آزمایش Single Gene با استفاده از تکنولوژی Sanger Sequencing اگزون‌های کد کننده پروتئین در یک ژن خاص مرتبط با یک سرطان وراثتی ویژه را مورد بررسی قرار می‌دهد. ژن‌های قابل درخواست برای بررسی در این آزمایش شامل APC ،MUTYH ،CDH1 ،TP53 و RET می‌باشند.
آزمایش APC
انجام آزمایش APC ، جهت تشخیص سندرم FAP (Familial Adenomatosis
Polyposis) ، در افراد با سابقه فردی بیش از ۲۰ پولیپ در کولون توصیه
می‌شود. در موارد سابقه فردی تومور دسموئید، هپاتوبلاستوما، سرطان
پاپیلری تیروئید و هیپرتروفی اپیتلیوم پیگمانته شبکیه مادرزادی دوطرفه
یا چند کانونی (Congenital Hypertrophy of Retinal Pigment Epithelium-
CHRPE) یا وجود ۱۰ تا ۲۰ پولیپ در کولون بهتر است انجام این آزمایش در
نظر گرفته شود. سن ابتلا و سابقه خانوادگی در تصمیم‌گیری به انجام این
آزمایش مهم است و انجام مشاوره ژنتیک پیش از انجام آزمایش توصیه
می‌شود.
FAP کلاسیک و FAP خفیف (Attenuated FAP, AFAP) بیماری‌های اتوزومی
غالبی هستند که هر دو در اثر جهش در ژن APC ایجاد می‌شوند. خطر ایجاد
سرطان تا سن ۵۰ سالگی در افراد مبتلا به FAP تقریبا ۱۰۰ درصد است.
بیشتر موارد سرطان در این افراد در کولون چپ رخ می‌دهد. همچنین خطر
سرطان دئودنوم، هپاتوبلاستوما، مدولوبلاستوما و سرطان تیروئید افزایش
می‌یابد. AFAP نوعی از FAP است که بیماری در سن بالاتری بروز میکند و
تعداد پولیپ‌های آدنوماتوز کولون کمتر است.
تایید تشخیص FAP یا AFAP از طریق انجام آزمایش ژن APC بر روی نمونه خون
(germline DNA) امکان پذیر است. در حدود ۳۰ درصد موارد FAP بدون وجود
سابقه خانوادگی می‌باشند که در اثر جهش جدید (de novo) در ژن APC رخ
داده است. در آزمایش APC ، توالی تمامی اگزون‌های ژن APC با روش
توالی‌یابی Sanger تعیین می‌شود. اثربخشی دارو تا عوارض جانبی کشنده
متغیر باشد.
آزمایش MUTYH
انجام آزمایش MUTYH،
جهت تشخیص سندرم MAP (MUTYH Associated Polyposis)،
در افراد با سابقه فردی بیش از ۲۰ پولیپ در کولون توصیه
می‌شود. سن ابتلا و سابقه خانوادگی در تصمیم‌گیری به انجام این آزمایش
مهم است و انجام مشاوره ژنتیک پیش از انجام آزمایش توصیه می‌شود. لازم
به توجه است که برخی مبتلایان به MAP ممکن است مخلوطی از پولیپ‌های نوع
آدنوما و sessile serrated آدنوما داشته باشند.
MAP بیماری اتوزومی مغلوبی است که در اثر جهش در هر دو نسخه ژن MUTYH
ایجاد می‌شود، بنابراین اگر در شجره‌نامه الگوی توارث مغلوب دیده شود
می‌توان آزمایش ژن MUTYH را قبل از انجام آزمایش APC انجام داد. در
آزمایش MUTYH، توالی تمامی اگزون‌های ژن APC با روش توالی‌یابی Sanger
تعیین می‌شود.
آزمایش CDH1
انجام آزمایش CDH1، در بیماران مبتلا به سرطان معده منتشر (Diffuse Gastric Cancer) یا سرطان پستان لوبولار توصیه می‌گردد. تخمین زده می‌شود که ۵۰% افراد مبتلا به هر یک از این سرطان‌ها دارای جهش ژنتیکی در ژن CDH1 می‌باشند. خطر ابتلا به سرطان معده منتشر و سرطان پستان لوبولار در افراد دارای جهش در ژن CDH1 به ترتیب ۷۰% و ۵۰% می‌باشد. اطلاع از وجود جهش ژنتیکی در این بیماران برای سایر اعضای خانواده که هنوز مبتلا نشده‌اند و امکان وجود جهش در آنها وجود دارد نیز بسیار اهمیت دارد. در آزمایش CDH1 ، توالی تمامی اگزون‌های ژن CDH1 با روش توالی‌یابی Sanger تعیین می‌شود.
آزمایش TP53
انجام آزمایش TP53 ، جهت تشخیص سندرم Li-Fraumeni ، در افراد زیر توصیه می‌شود:
افراد مبتلا به یکی از تومورهای مرتبط با سندرم Li-Fraumeni (مانند سارکوم بافت نرم، استئوسارکوم، تومور مغز، سرطان پستان، کارسینومای آدرنوکورتیکال) قبل از ۴۶ سالگی به همراه یکی از بستگان درجه یک یا دو مبتلا به یکی از این سرطان‌ها (به‌جز سرطان پستان اگر پروباند مبتلا به سرطان پستان است) پیش از ۵۶ سالگی
افراد مبتلا به چندین تومور (به‌جز چند تومور پستان)، که دو تا از این تومورها جزء طیف سرطان‌های سندرم Li-Fraumeni باشند و اولین سرطان قبل از ۴۶ سالگی رخ داده باشد.
افراد مبتلا به کارسینومای آدرنوکورتیکال، کارسینومای choroid plexus یا رابدومیوسارکومای نوع آناپلاستیک embryonal و سن ابتلا در هرسنی و بدون سابقه خانوادگی
بیماران مبتلا به سرطان پستان قبل از ۳۱ سالگی
بیماران مبتلا به سرطان پستان قبل از ۳۱ سالگی
سندرم Li-Fraumeni توارث اتوزومی غالب دارد و به علت جهش در ژن TP53 رخ می‌دهد. تایید تشخیص این سندرم از طریق انجام آزمایش ژن TP53 بر روی نمونه خون (germline DNA) امکان پذیر است و انجام مشاوره ژنتیک پیش از انجام آزمایش توصیه می‌شود. در آزمایش TP53، توالی تمامی اگزون‌های ژن TP53 با روش توالی‌یابی Sanger تعیین می‌شود.
آزمایش RET
انجام آزمایش RET، جهت تشخیص سندرم MEN2 (Multiple Endocrine
Neoplasia type 2)، در افراد با سابقه فردی سرطان مدولری تیروئید
توصیه می‌شود. حدود ۸۰ درصد موارد سرطان مدولری تیروئید اسپورادیک
هستند و بقیه ارثی محسوب می‌شوند. موارد ارثی این سرطان در سن کمتری
بروز میکند. سندرم MEN2 توارث اتوزومی غالب دارد و به علت جهش در ژن
RET رخ می‌دهد. سندرم MEN2 با ایجاد سرطان مدولری تیروئید، تومورهای
پاراتیروئید و فئوکروموسیتوما مشخص می‌شود. در افراد مبتلا به سندرم
MEN2A، سرطان مدولری تیروئید، فئوکروموسیتوما و هیپرپاراتیروئیدی
اولیه دیده می‌شود. در افراد مبتلا به سندرم MEN2B، سرطان مدولری
تیروئید، فئوکروموسیتوما، نورومای موکوزال و نورومای گانگلیون
روده‌باریک ایجاد می‌شود و هیپرپاراتیروئیدی دیده نمی‌شود. در سندرم
MEN2A جهش در اگزون‌های ۱۰، ۱۱ و ۱۳ و در سندرم MEN2B جهش در اگزون‌های
۱۴ تا ۱۶ ژن RET رخ می‌دهد.
تایید تشخیص سندرم MEN2 از طریق انجام آزمایش ژن RET بر روی نمونه خون
(germline) امکان پذیراست. در آزمایش RET، توالی اگزون‌های ۱۰، ۱۱،
۱۳-۱۶ ژن RET با روش توالی‌یابی Sanger تعیین می‌شود.
فواید انجام آزمایش Single Gene
نتایج آزمایش
Single Gene سه دسته مهم از نتایج را آشکار میکند
جواب مثبت بدین معنا است که فرد آزمایش شده، حامل جهش بیماری‌زا در یکی از ژن‌های APC،
MUTYH ،CDH1 ،TP53 یا RET است و در نتیجه احتمال ابتلا این فرد به سرطان‌های مشخصی
بیشتر
است. با این حال مثبت بودن این آزمایش در فرد سالم نمی‌تواند گویای این باشد که فرد
حتما به
سرطان مبتلا می‌شود.
آزمایش ژنتیک مثبت همینطور می‌تواند برای نسل‌های بعدی هم مهم تلقی گردد. به عنوان مثال
هم
زن و هم مرد حامل جهش بیماری‌زا در این ژن‌ها، چنانچه حتی خودشان به سرطان مبتلا نشوند،
با
احتمال ۵۰٪ می‌توانند این جهش بیماری‌زا را به فرزندان خود منتقل کنند.
همینطور چنانچه فردی متوجه شود که دارای جهش بیماری‌زا در ژن‌های فوق است این بدین معنا
است که خواهران و برادران وی نیز هر یک به احتمال ۵۰٪ ممکن است جهش فوق را به ارث برده
باشند.
جواب منفی بدنبال انجام آزمایش ژنتیک تا حدودی به سابقه سرطان در خانواده فرد و همینطور
وجود و یا عدم وجود فرد یا افرادی در خانواده که حامل جهش در ژن‌های مرتبط با سندرم
لینچ و
یا دیگر ژن‌های شناخته شده مرتبط با ابتلا به سرطان هستند در ارتباط است.
چنانچه در خانواده درجه یک و یا دو، عضوی از خانواده وجود داشته باشد که حامل جهش
بیماری‌زا
در یکی از ژن‌های شامل APC ،MUTYH ،CDH1 ،TP53 یا RET باشد، در این صورت جواب منفی فرد
معنی
مشخصی دارد. این بدین معنا است که فرد جهشی را که در خانوادشان باعث ایجاد سرطان شده
است را
دارا نمی‌باشد و آن جهش را به نسل بعد خود نیز منتقل نخواهد کرد. خطر ابتلای فردی به
سرطان
با چنین شرایطی مشابه باقی افراد معمولی جامعه است.
در بعضی موارد بدنبال انجام آزمایش ژنتیک جهش‌هایی پیدا می‌شوند که قبلا مرتبط با سرطان گزارش نشده‌اند و از آن تحت عنوان "تغییر ژنتیکی با اهمیت ناشناخته" یاد می‌شود. مشاهده چنین رویدادی نیاز به مشاوره ژنتیک و گذشت زمان برای انجام تحقیقات بیشتر دارد.
Li-Fraumeni Syndrome
Familial Adenomatosis Polyposis
Hereditary Diffuse Gastric Cancer
بروشورهای Single Gene
دانلود
فرم درخواست آزمایش (فارسی)
دانلود
فرم درخواست آزمایش (انگلیسی)
دانلود
فرم رضایت نامه
دانلود
بروشور پزشکان
