آزمایش HRD+
آزمایش HRD+ وضعیت HRD (Homologous Recombination Deficiency) را در نمونه تومور بیماران مبتلا به سرطان تخمدان تعیین میکند. HRD در حدود 48 درصد تومورهای بدخیم تخمدان وجود دارد و در اغلب موارد در اثر جهشهایی که فقط در تومور رخ داده است، ایجاد میشود. تعیین وضعیت HRD تومور تخمدان میتواند میزان اثربخشی درمان با مهارکنندههای PARP (Poly ADP-ribose polymerase) را مشخص کند. مطالعات نشان داده است که افراد مبتلا به سرطان تخمدان که تست HRD+ مثبت دارند، به درمان با مهارکنندههای PARP، ازجمله الاپاریب (Olaparib) و نیراپاریب (Niraparib)، پاسخ خوبی میدهند. آزمایش HRD+ با روش توالییابی نسل جدید (Next generation sequencing) انجام میشود و با شناسایی الگوی ناپایداری ژنومی در DNA توموری، شاخص عددی ناپایداری ژنومی (HRD score) تعیین میگردد.
HRD در اثر علل مختلفی در تومور رخ میدهد: جهش در ژنهای دخیل در مسیر ترمیم DNA با روش Homologous Recombination از جمله ژنهای BRCA1/2 ، متیلاسیون پروموتر این ژنها و برخی علل ناشناخته. در آزمایش HRD+ برای تعیین وضعیت HRD سه شاخص در سطح ژنوم بررسی میشود که امکان بررسی وضعیت HRD را بدون توجه به علت خاص آن فراهم میکند. این سه شاخص عبارتند از : LOH (Loss of Heterozygosity) و TAI (Telomeric Allelic Imbalance) و LST (Large-Scale State Transitions). به علاوه در آزمایش HRD+ جهشهای ۱۵ ژن دخیل در مسیر HR هم در نمونه تومور بررسی میشود.
ژنهای مورد بررسی در آزمایش HRD+
در آزمایش HRD+، علاوه بر تعیین شاخص عددی ناپایداری ژنومی (HRD Score)، وجود جهشهای مختل کننده عملکرد پروتئین در ۱۵ ژن زیر نیز بررسی میشوند.
ATM ، BARD1 ، BRCA1 ، BRCA2 ، BRIP1 ، CDK12 ، CHEK1 ، CHEK2 ، FANCL ، PALB2 ، PPP2R2A ، RAD51B ، RAD51C ، RAD51D ، RAD54L
اندیکاسیونهای آزمایش HRD+
بیماران مبتلا به سرطان تخمدان که کاندید دریافت داروهای مهارکننده PARP مثل الاپاریب (Olaparib) میباشند.
شرایط نمونه تومور مورد نیاز برای آزمایش HRD+
- نمونه ﺑﻠﻮک ﺑﺎﻓت ﭘﺎراﻓﯿﻨﻪ و ﻓﯿﮑﺲ ﺷـﺪه ﺑـﺎ ﻓﺮﻣـﺎﻟﯿن (FFPE) یا ۴ نمونه برش از بلوک FFPE تومور با ضخامت ۱۰ میکرون بر روی لام برای انجام این آزمایش مورد نیاز است.
- همچنین یک لام مرتبط رنگآمیزی شده با هماتوکسیلن و ائوزین مورد نیاز میباشد.
- مساحت بافت موجود در بلوک باید حداقل ۲۵mm۲ باشد. نمونه بلوکهایی که مساحت کمتری دارند باید برشهای بیشتری از آنها تهیه شود.
- نسبت سلولهای توموری نباید کمتر از ۲۰% از کل سلولهای هستهدار یک بلوک باشد. میزان مطلوب سلولهای توموری به کل سلولهای هسته دار ۳۰% یا بیشتر میباشد.