MMRScreen
آزمایش ژنتیک MMRScreen وجود جهش در ژنهای MLH1، MSH2، MSH6، PMS2 و EPCAM را شناسایی میکند. جهش در این ژن‌ها علت سندرم لینچ است که شایع‌ترین سرطان کولورکتال ارثی به‌شمار می‌آید و حدود ۳ درصد از موارد سرطان‌های کولورکتال را شامل می‌شود. این سندرم یک بیماری اتوزومال غالب است که توسط تغییرات ژنتیکی بیماری‌زا در یکی از ژنهای ترمیم‌کننده mismatch (MMR) در DNA شامل MLH1، MSH2، MSH6 و PMS2 ایجاد می‌شود. به علاوه، وقوع حذف (deletion) ژن EPCAM هم می تواند منجر به هیپرمتیلاسیون ژن MSH2 و درنتیجه عدم بیان این ژن و ایجاد سندرم لینچ شود. سندرم لینچ همچنین با بروز سرطان‌های اندومتر، تخمدان، معده، روده باریک، پانکراس ، حالب و لگنچه کلیوی، مجاری صفراوی، مغز و غدد سباسه مرتبط شناخته شده است. خطر ایجاد سرطان کولورکتال در افراد مبتلا به سندرم لینچ ۵۲-۸۲% و خطر ایجاد سرطان آندومتر ۱۶-۶۰% است.
سندرم لینچ و خطر ابتلا به سرطان تا سن ۷۰ سالگی
| نوع سرطان | خطر در جمعیت عادی | خطر در افراد مبتلا به سندرم لینچ MLH1/MSH2 | خطر در افراد مبتلا به MSH6* سندرم لینچ |
|---|---|---|---|
| کولورکتال-مردان | 7-8% | 54-74% | 22-42% |
| کولورکتال-زنان | 6% | 30-52% | 20-42% |
| اندومتر | 2-3% | 28-60% | 20-40% |
| تخمدان | 1-2% | 6-7% | 6-7% |
| معده | 1% | 6-9% | 6-9% |
| مجاری صفراوی - مجاری ادراری (لگنچه کلیوی) - روده کوچک - پانکراس - مغز/ سیستم عصبی مرکزی | <1% | 1-7% | 1-7% |
- خطر سرطان در افراد حامل جهش در ژن PMS2 ممکن است بسیار کمتر از سایر ژن¬های ترمیم کننده mismatch باشد. با این حال تحقیقات راجع به ژن PMS2 در حال حاضر بسیار محدود است.
ویژگی‌های MMRScreen
استفاده از تکنولوژی توالی‌یابی نسل جدید (NGS)
بررسی حذف‌های ژن EPCAM علاوه بر جهش‌های ژنهای MLH1، MSH2، MSH6 و PMS2
بررسی همزمان حذف و اضافه‌های بزرگ و تغییرات نوکلئوتیدی کوچک
انجام آزمایش بر روی نمونه خون
اندیکاسیون‌های آزمایش MMRScreen
سابقه شخصی ابتلا به سرطان کولورکتال یا آندومتر و یکی از موارد زیر:
- سن تشخیص کمتر از ۵۰ سال
- وجود یکی از سرطان‌های مرتبط با سندرم لینچ به صورت همزمان یا غیرهمزمان
- ابتلای حداقل ۱ نفر از اعضای درجه یک یا دو خانواده به یکی از سرطان‌های مرتبط با سندرم لینچ در سن کمتر از ۵۰ سالگی
- ابتلای حداقل ۲ نفر از اعضای درجه یک یا دو خانواده به یکی از سرطان‌های مرتبط با سندرم لینچ، بدون در نظر گرفتن سن ابتلا
سابقه شخصی ابتلا به سرطان کولورکتال یا آندومتر در هر سنی، در صورتی که تومور شواهد نقص سیستم ترمیم mismatch (MMR)، یا به صورت ناپایداری توالی‌های microsatellite (MSI) یا از بین رفتن بیان پروتئین MMR، را نشان دهد.
سابقه خانوادگی ابتلای حداقل ۱ نفر از بستگان درجه یک به سرطان کولورکتال یا آندومتر با سن تشخیص زیر ۵۰ سال
سابقه خانوادگی ابتلای حداقل ۱ نفر از بستگان درجه یک به سرطان کولورکتال یا آندومتر و ابتلا به¬طور همزمان یا غیر همزمان به سایر سرطان‌های مرتبط با سندرم لینچ
سابقه خانوادگی ابتلای حداقل ۲ نفر از بستگان درجه یک یا دو به یکی از سرطان‌های مرتبط با سندرم لینچ، به‌طوریکه حداقل ۱ مورد با سن تشخیص زیر ۵۰ سال باشد.
سابقه خانوادگی ابتلای حداقل ۳ نفر از بستگان درجه یک یا دو به یکی از سرطان‌های مرتبط با سندرم لینچ، بدون در نظر گرفتن سن
فواید انجام آزمایش MMRScreen
نتایج آزمایش
MMRScreen سه دسته مهم از نتایج را آشکار میکند
جواب مثبت بدین معنا است که فرد آزمایش شده، حامل جهش بیماری‌زا در یکی از ژنهای MLH1، MSH2، MSH6، PMS2 وEPCAM است و در نتیجه احتمال ابتلا این فرد به سرطان‌های مشخصی بیشتر است. با این حال مثبت بودن این آزمایش در فرد سالم نمی‌تواند گویای این باشد که فرد حتما به سرطان مبتلا می‌شود.
آزمایش ژنتیک مثبت همین طور می‌تواند برای نسل‌های بعدی هم مهم تلقی گردد. به عنوان مثال هم زن و هم مرد حامل جهش بیماری‌زا در این ژن‌ها، چنانچه حتی خودشان به سرطان مبتلا نشوند، با احتمال ۵۰٪ می‌توانند این جهش بیماری‌زا را به فرزندان خود منتقل کنند.
همین طور چنانچه فردی متوجه شود که دارای جهش بیماری‌زا در ژنهای فوق است این بدین معنا است که خواهران و برادران وی نیز هر یک به احتمال ۵۰٪ ممکن است جهش فوق را به ارث برده باشند.
جواب منفی بدنبال انجام آزمایش ژنتیک تا حدودی به سابقه سرطان در خانواده فرد و همین طور وجود و یا عدم وجود فرد یا افرادی در خانواده که حامل جهش در ژنهای مرتبط با سندرم لینچ و یا دیگر ژنهای شناخته شده مرتبط با ابتلا به سرطان هستند در ارتباط است.
چنانچه در خانواده درجه یک و یا دو، عضوی از خانواده وجود داشته باشد که حامل جهش بیماری‌زا در یکی از ژنهای MLH1، MSH2، MSH6، PMS2 وEPCAM باشد، در این صورت جواب منفی فرد معنی مشخصی دارد. این بدین معنا است که فرد جهشی را که در خانوادشان باعث ایجاد سرطان شده است را دارا نمی‌باشد و آن جهش را به نسل بعد خود نیز منتقل نخواهد کرد. خطر ابتلای فردی به سرطان با چنین شرایطی مشابه باقی افراد معمولی جامعه است.
در بعضی موارد بدنبال انجام آزمایش ژنتیک جهش‌هایی پیدا می‌شوند که قبلا مرتبط با سرطان گزارش نشده‌اند و از آن تحت عنوان "تغییر ژنتیکی با اهمیت ناشناخته" یاد می‌شود. مشاهده چنین رویدادی نیاز به مشاوره ژنتیک و گذشت زمان برای انجام تحقیقات بیشتر دارد.
